Podwyższony cholesterol - zalecenia dietetyczne | Na Talerzu Dietetyka

Cholesterol – badania krwi, zalecenia dietetyczne

 

CZYM JEST CHOLESTEROL?

Cholesterol należy do grupy steroli,  występuje we wszystkich tkankach zwierzęcych, zaś jest nieobecny w tkankach roślinnych.  Organizm człowieka potrafi go wytworzyć w wątrobie i w dystalnej części jelita cienkiego. Zaledwie 20 do 40% tego składnika dostarczana jest z dietą.
Przyjmowanie cholesterolu z pożywieniem nie jest konieczne, ponieważ do pokrycia zapotrzebowania organizmu jest wystarczająca jego endogenna synteza. 

Cholesterol jest potrzebny do tworzenia błon komórkowych, kwasów żółciowych, hormonów sterydowych
w korze nadnerczy i w gonadach oraz witaminy D w skórze.

Cholesterol pokarmowy a cholesterol we krwi

Należy podkreślić, że cholesterol pokarmowy to nie jest to samo, co cholesterol we krwi. Cholesterol powstaje i jest magazynowany w wątrobie, ale również występuje w postaci lipoprotein w układzie krążenia. To właśnie lipoproteiny (połączenie białka, części tłuszczowych z cholesterolem) to potocznie mówiąc cholesterol danej frakcji (np. HDL, LDL).

Ocena profilu lipidowego pomaga w diagnostyce wielu zaburzeń metabolicznych. Do badań tych zalicza się oznaczenie:

stężenia cholesterolu całkowitego, 
cholesterolu frakcji LDL i HDL oraz 
triglicerydów. 

Dodatkowe parametry to: stężenie cholesterolu frakcji nie-HDL,  stężenie apolipoprotein czy lipoproteiny (a). 

Te parametry powinny być szczególnie kontrolowane u chorych na cukrzycę, choroby układu krążenia, u pacjentów otyłych, palących, z niewydolnością nerek, z chorobą niedokrwienną serca czy dyslipidemią  występującą w rodzinie. 

W celu oznaczenia profilu lipidowego powinno zachować się 12 godzin przerwę od ostatniego posiłku , warunek ten jest istotny do właściwej oceny stężenia trójglicerydów.

 Prawidłowe wartości profilu lipidowego:

1.  cholesterol frakcji LDL (LDL-C)
<115 mg/dl  przy umiarkowanym ryzyku sercowo-naczyniowym
<100 mg/dl przy dużym ryzyku sercowo-naczyniowym
<70 mg/dl gdy występuje bardzo duże ryzyko sercowo-naczyniowe

2.  cholesterol frakcji innych niż HDL(nie-HDL-C)
<145 mg/dl  przy umiarkowanym ryzyku sercowo-naczyniowym
<130 mg/dl przy dużym ryzyku sercowo-naczyniowym
<100 mg/dl gdy występuje bardzo duże ryzyko sercowo-naczyniowe

3.  cholesterol frakcji HDL (HDL-C)
>50 mg/dl  u kobiet
>40 mg/dl  u mężczyzn

4. stężenie triglicerydów (TG)
<150 mg/dl

Wysokie stężenie TG powiązane jest zwykle z niskim stężeniem cholesterolu frakcji HDL oraz wysokim stężeniem LDL.   Taki stan towarzyszy często zespołowi metabolicznemu oraz cukrzycy. 

 

Zaburzenia gospodarki lipidowej a więc m.in. wysokie stężenie trójglicerydów, nieprawidłowe wartości cholesterolu frakcji HDL oraz zbyt wysoki poziom cholesterolu frakcji LDL,  może przyczyniać się do rozwoju wielu chorób, takich jak np. cukrzyca, choroby układu krążenia.

Według American Heart Association:

  • poziom cholesterolu frakcji LDL podwyższają nasycone kwasy tłuszczowe,
  • poziom cholesterolu frakcji LDL obniża zastąpienie tłuszczów nasyconych – kwasami tłuszczowymi wielonienasyconymi i jednonienasyconymi,
  •  zastępując w diecie tłuszcz pochodzenia mlecznego i z mięsa,  tłuszczami wielonienasyconymi z olejów roślinnych, obniżamy ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych (CVD),
  • obniżając spożycie tłuszczów nasyconych z jednoczesnym wzrostem spożycia tłuszczów jednonienasyconych i wielonienasyconych, powodujemy obniżenie wskaźnika zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych i innych chorób.
 
 

MODYFIKACJE ŻYWIENIOWE PARAMETRÓW PROFILU LIPIDOWEGO

Bibliografia:

D. Parol, Mamcarz A. 2015. Diety roślinne w kontekście chorób układu sercowo-naczyniowego. Folia Cardiologica, 10 (2), 92–99.

L.Ostrowska, K. Orywal, E. Stefańska, 2018. Diagnostyka laboratoryjna w dietetyce. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

M. Grzymisławski, 2019. Dietetyka kliniczna.  PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
STANDARDY POSTĘPOWANIA DIETETYCZNEGO W KARDIOLOGII. STANOWISKO POLSKIEGO TOWARZYSTWA DIETETYKI 2016. Dietetyka. Oficjalne Czasopismo Polskiego Towarzystwa Dietetyki

M.Jarosz 2017. Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia.

Sacks F.M., Lichtenstein A.H., Wu J.H.Y., Appel L.J., Creager M.A., Kris-Etherton P.M., Miller M., Rimm E.B., Rudel L.L., Robinson J.G., Stone N.J., Van Horn L.V. 2017. Dietary Fats and Cardiovascular Disease: A Presidential Advisory From the American Heart Association. doi: 10.1161/CIR.0000000000000510

 

Zobacz więcej postów

Dodaj komentarz

Close Menu