Ale co to właściwie jest Zero Waste?
“Zero waste” to znaczy w skrócie “zero marnowania”. To właściwie styl życia, który sprowadza się do maksymalnego ograniczania odpadów. Skupia się na zasadzie 9R:
odmawiaj (refuse), ograniczaj (reduce), wykorzystaj ponownie (reuse), recyklinguj (recycle), kompostuj (rot).
Dotyczy różnych dziedzin życia, ale my dziś skupimy się na ograniczeniu marnowania jedzenia podczas gotowania i przechowywania żywności.
Zacznijmy od faktów
Polska zajmuje niechlubne 5 miejsce UE pod względem ilości wyrzucanego jedzenia. Statystyczny Polak wyrzuca rocznie 235 kg żywności! Najczęściej podawanym powodem marnowania jedzenia jest przegapienie terminu przydatności do spożycia i zbyt duże zakupy. Co ciekawe, najczęściej marnuje się pieczywo, owoce, wędliny i jogurty.
Jeśli nie przekonują Cię te dane, które wskazują na poważny problem marnowania jedzenia w Polsce i na całym świecie, to przelicz to sobie na pieniądze. Zakładając, że cena za 1 kg chleba to 4 zł, to rocznie tracisz średnio 940 zł. To prawie tysiąc! Wyobraź sobie, że co roku wypłacasz z konta tysiąc złotych, a następnie zwijasz banknoty w rulon, wyrzucasz je i już nigdy ich nie odzyskasz!
Jeśli to Cię zabolało, to dobrze! Weź sprawy w swoje ręce i ogarnij ruch ZERO WASTE.
Jak możesz wprowadzić zasady ZERO WASTE do swojej kuchni?
1. Wielki przegląd kuchni
Sprawdź, co siedzi od dawna w Twoich szafkach kuchennych. Możliwe, że coś się przeterminowało lub zbliża się data końca przydatności do spożycia. Jeśli możesz jeszcze czegoś użyć, to przesuń produkt do przodu, by o nim pamiętać. Rób taki przegląd regularnie, ponieważ tylko wtedy będziesz na bieżąco ze swoimi “zapasami”.
Sprawdzaj także, czy nie masz żadnych szkodników. Oj.. nikomu ich nie życzę. Mole spożywcze potrafią naprawdę dać w kość, dlatego jeśli jakiś nieprzyjaciel u Ciebie zagościł, to działaj od razu. Jeśli nie, masz szczęście, ale miej się na baczności.
Zrób też porządek w lodówce. Wyjmij wszystkie produkty, sprawdź daty, umyj szybko lodówkę od środka, poukładaj jedzenie z powrotem i gotowe. Polecam Ci filmik Uli Chincz “Pedantuli” o myciu lodówki, kliknij tutaj.
Na koniec polecam spisać wszystkie produkty, które masz w szafkach i lodówce. Jeśli jest tego sporo, możesz wszystkiego nie pamiętać, dlatego zrób to od razu. Lista przyda Ci się w kolejnym kroku.
2. Planowanie - dobry plan to podstawa
Kiedy przebrniesz przez porządki w kuchni, możesz zabrać się za następny punkt, czyli planowanie posiłków. Nie musisz planować od razu wszystkich posiłków. Jeśli robisz to pierwszy raz, to łatwiej Ci będzie rozpisać tylko obiady, a z czasem dołączać kolejne posiłki.
Jak planować posiłki, żeby miały one sens? Po pierwsze pomyśl o ulubionych potrawach z produktami sezonowymi. Postaraj się rozmieścić potrawy w czasie, mając na uwadze produkty, które masz w szafkach i w lodówce z listy punktu 1. Najłatwiej rozpisać sobie to na kartce.
Po drugie pomyśl, czego jeszcze potrzebujesz do rozpisanych przed chwilą potraw i zrób listę zakupów. Jeśli boisz się, że ją zapomnisz, polecam od razu zrobić jej zdjęcie i mieć ją w telefonie cały czas. Możesz też skorzystać z aplikacji do tworzenia listy zakupów.
3. Zakupy - kupuj świadomie!
Staraj się nie robić zakupów “na głodniaka”. To powoduje, że kupujemy więcej, niż potrzeba. Miej przy sobie listę zakupów i trzymaj się uprzednich ustaleń. Dzięki temu ograniczysz ryzyko, że kupisz więcej i coś Ci się zmarnuje.
W duchu myśli Zero Waste zwróć także uwagę na to, do czego pakujesz jedzenie. Zabierz do sklepu swoją torbę na zakupy. Dobrze sprawdzi się także duża składana skrzynka do samochodu. Jeśli kupujesz jabłka, to nie muszą one być w torebce foliowej! Często widzę w sklepach ludzi, którzy każdy rodzaj warzywa pakują do osobnej foliówki. O zgrozo! Jeśli denerwuje Cię to, że warzywa lub owoce się rozsypują po całym koszyku, to zapakuj je do siatki materiałowej. Są one dostępne do kupienia w większości sklepów, co więcej, można je zamówić przez internet w większej ilości.
4. Przechowywanie żywności - rób to dobrze!
Wracasz do domu z zakupami.
-No dobra, to jak to teraz poukładać? – pytasz.
Prawidłowe przechowywanie żywności sprawi, że dłużej zachowają swoją świeżość.
PIECZYWO
Zawiń pieczywo w lnianą serwetkę i włóż do drewnianego chlebaka. Dzięki temu pieczywo będzie dłużej świeże. Dbaj o czystość chlebaka, aby nie zapleśniał w środku. Jeśli wiesz, że nie zużyjesz takiej ilości pieczywa, podziel go na kilka kromek, zawiń i zamróź. Rozmrożone pieczywo jest prawie tak samo smaczne jak świeże.
KASZA, RYŻ, MAKARON
Te produkty można przechowywać dość długo. Po otwarciu opakowania, powinno się przesypać jego zawartość do szczelnego pojemnika, aby chronić zawartość przed wilgocią i szkodnikami. Ugotowaną kaszę, ryż i makaron przechowuj w lodówce do 3 dni.
NABIAŁ
Mleko pasteryzowane przechowuj w lodówce. Mleko UHT przechowuje się w temperaturze pokojowej, zaś po otwarciu trzymaj go w lodówce ok. 2-3 dni. Termin przydatności przetworów mlecznych waha się w granicach 2-3 tygodni. Przechowuje się je w warunkach chłodniczych.
OWOCE I WARZYWA
Większość owoców i warzyw można przechowywać w szufladach w lodówce. Poza lodówką trzymaj banany, pomidory, dynię, bakłażana, cukinię, ziemniaki, buraki, cytrusy, cebulę i czosnek. Zasada nie dotyczy warzyw i owoców pokrojonych lub jeśli chcesz zatrzymać proces dojrzewania tych produktów, np. masz bardzo dojrzałego pomidora, to lepiej wrzucić go do lodówki niż pozwolić mu spleśnieć. Ziemniaki i warzywa cebulowe trzymaj w ciemnym miejscu. Banany przyspieszają dojrzewanie innych produktów. Możesz wykorzystać ten fakt i albo położyć obok nich coś niedojrzałego (wtedy szybciej dojrzeje), albo wręcz przeciwnie – trzymać je w osobnym miejscu.
MIĘSO i RYBY
Mięso możesz przechowywać w lodówce w oryginalnym opakowaniu ze sklepu i trzymać się daty na opakowaniu np. Lidl ma wyłącznie taką ofertę. Jeśli kupujesz mięso na wagę, najlepiej jak najszybciej przygotować do niego marynatę i natrzeć nią mięso. Wtedy dłużej zachowa swoją świeżość, a danie będzie bardziej aromatyczne. Jeśli masz pewność, że mięso/ryby były wcześniej niezamrażane – możesz je zamrozić.
5. Przetwarzanie jedzenia - ochrona przed wyrzucaniem jedzenia
Naucz się wykorzystywać resztki produktów, które zostały Ci w lodówce. Sposobów na ich przetwarzanie jest wiele. Możesz przygotować grzanki z czerstwego chleba, ziemniaki z obiadu wykorzystać do sałatki na kolację, połowę brokuła zjeść na obiad, a z reszty zrobić pastę. Kombinuj. Ogranicza Cię jedynie Twoja wyobraźnia. A gdy już naprawdę nie masz pomysłu, to możesz zamrozić dany produkt, o ile nie był wcześniej zamrożony.
Podsumowanie. Jak być Zero Waste w kuchni?
Organizacja posiłków sprawi, że będziesz kupować tyle, ile potrzeba. Dzięki temu ograniczysz marnowanie żywności do minimum. Pamiętaj o tym, aby regularnie sprawdzać zawartość swoich szafek kuchennych, lodówki i zamrażarki. Zwracaj uwagę na datę przydatności do spożycia. Jeśli robisz zapasy suchych produktów, to zawsze układaj je datami, tak aby produkt z najkrótszą datą przydatności do spożycia znajdował się z przodu, pod ręką. Naucz się improwizować w kuchni i dodawaj do dania produkty spożywcze, które akurat masz pod ręką i uważasz, że będą one pasować do dania. Podsumowując, bycie zero waste w kuchni daje wiele satysfakcji, a Twój portfel jeszcze Ci za to podziękuje 🙂
